donderdag 24 mei 2012

Herman Vuijsje

Tot hier toe heeft de Heer geholpen : over godsbeelden en goed gedrag
Contact 2007, 271 pagina's

Wikipedia: Herman Vuijsje (1946)

Korte bespreking
De schrijver en godsdienstsocioloog Vuijsje beschrijft in dit goed geschreven en mooi geïllustreerde boek hoe de God van Nederland verdwijnt of tenminste verandert, hoe de Nederlandse religiositeit langzaam van een moreel veeleisende godsdienst naar een veel individualistischer en vrijblijvender 'ietsisme' overgaat (wat Vuijsje beschrijft als verwant aan de pantheïstische natuurreligies van vóór het monotheïsme). De centrale vraag daarbij is: hoe zit het met de normen en waarden die de Nederlanders blijkbaar zo dierbaar zijn en die verankerd liggen in een calvinistische geloofsovertuiging? Vuijsje ziet het gevaar van een moreel vacuüm, maar laat zien hoe door het blijven vertellen van 'grote verhalen' als dat van de gruwelen van de Tweede Wereldoorlog en een groeiende wereldwijde anonieme solidariteit een nieuwe moraliteit ontstaat, maar nu zonder dreiging van straf of hoop op beloning in het hiernamaals. Vuijsje schrijft toegankelijk, moraliseert niet, vermijdt vakjargon, en ofschoon de tekst luchtig is en relativerend, maakt de schrijver nergens religie belachelijk. Een prettig en toegankelijk geschreven, originele godsdsdienstsociologische studie over de veranderingen van godsbeeld en -beleving en moraal in Nederland. Met eindnoten en register.

Fragment uit hoofdstuk 4. Monotheïsme als intermezzo
Sinds de Verlichting hebben veel antropologen en filosofen verondersteld dat er een natuurlijke opeenvolging is van religieuze fasen: van animisme en pantheïsme via polytheïsme en monotheïsme naar atheïsme. Volgens deze 'secularisatiethese' werd aanvankelijk de hele natuur bezield geacht. Ieder wezen, ding en verschijnsel had een eigen geest, waarin zich de kracht openbaarde die eenheid gaf aan al wat bestaat. In de Oudheid kreeg je een bepaald aantal goden, en daarna werd er nog maar één, almachtige, God vereerd. Bij de laatste stap legt die ook het loodje en leven de mensen verder zonder goden (pagina 71)
Terug naar Overzicht alle titels

Geen opmerkingen:

Een reactie posten

De redactie behoudt zich het recht voor reacties te verwijderen