zaterdag 30 maart 2013

Kishore Mahbubani 2

Naar één wereld : een nieuwe mondiale werkelijkheid
N'w Amsterdam 2013, 400 pagina's - € 22,95

Oorspronkelijke titel: The great convergence : Asia, the West, and the logic of one world (2013)

Wikipedia: Kishore Mahbubani (1948)

Korte beschrijving
Convergentie 'naar één wereld' is volgens Kishore Mahbubani onvermijdbaar. De Singaporese oud-diplomaat zet zijn visie helder uiteen. Middels een analogie over een stuurloos schip met 193 scheepshutten met een eigen kapitein geeft Mahbubani het probleem van de huidige wereldorde weer. Nationale regeringsleiders focussen op nationale korte termijn doelen in plaats van mondiale lange termijn gevolgen. Toenemende mondiale problemen vragen echter om mondiaal bestuur. Mahbubani schroomt niet om kritiek te uiten op internationale samenwerking onder de VN, Wereldbank en het IMF. Een systeem dat gebaseerd is op oude denkbeelden en toe is aan hervorming. Zijn kernboodschap is dat het westen zijn eenzijdige controle over internationale organisaties niet moet verdedigen, maar het zich beter kan openstellen voor multilateralisme. Ondanks dat Mahbubani obstakels ziet, is hij optimistisch over de overgang van een unilaterale naar een multilaterale wereldorde. Een inspirerend, toekomstgericht boek dat door zijn duidelijke structuur zeer toegankelijk is voor een breed politiek geïnteresseerd publiek.

Klik hier voor een artikel over dit boek: Floating hope

Fragment uit de Inleiding
Diep van binnen weten we allemaal dat onze wereld ingrijpend is veranderd. Alleen al in de afgelopen dertig jaar heeft de wereld meer veranderingen doorgemaakt dan in de driehonderd jaar daarvoor. Het lijkt echter niet zo gemakkelijk om de essentie daarvan in één term te vangen. Maar 'de grote convergentie' - het toegroeien naar één wereld - lijkt me een begrip dat de immense veranderingen die we doormaken goed weergeeft. Vanaf het begin van haar geschiedenis heeft de mensheid in afzonderlijke gemeenschappen en stamverbanden geleefd en onderling verschillende culturen en beschavingen gekend. In onze tijd heeft de globalisering enorme krachten ontketend die een nieuwe mondiale beschaving creëren. Tot voor kort werden er termen gebruikt als 'het noorden en het zuiden' en 'ontwikkelings- en ontwikkelde landen' om de situatie in de wereld te beschrijven. Nu zijn deze termen niet langer relevant. () Wat we zien is een omkering van wat er in de 19e en begin 20e eeuw gebeurde, toen de inkomensverschillen juist steeds groter werden. In dat tijdperk wisten de volkeren van West-Europa en hun meest succesvolle voormalige koloniën een grote economische voorsprong te behalen op de rest van de mensheid. Nog sneller dan ze destijds die voorsprong verkregen, verliezen ze die nu. Dat is een onvermijdelijke en wenselijke ontwikkeling. (pagina 7)

Quote uit een recensie
As a result, argues mr. Mahbubani, the world's countries no longer resemble "a flotilla of more than 100 seperate boats", rather, "they all live in 193 seperate cabins on the same boat". The problem, he writes, is that this boat lacks "a captain or crew".

De beginregels van een recensie

Optimisme is nectar voor getergde wereldburgers, vooral die van Europa en de Verenigde Staten. Ondanks onze welvaart hebben we het gevoel dat alles minder wordt. Kishore Mahbubani doet in zijn nieuwe boek Naar één nieuwe wereld een serieuze poging te laten zien dat er aanleiding is voor hoop.

Aldus Marc Chavannes in NRC Handelsblad (vrijdag 29-3-2013: Het Westen moet zijn macht delen)

Artikel: Kishore - ... dat je met het geld dat de EU uitgeeft aan koeien, elke koe business class tweemaal de wereld rond kunt laten vliegen ... (april 2013)

Terug naar Overzicht alle titels

Jules Evans

Filosofie voor het leven : en andere gevaarlijke situaties
Ten Have 2012, 309 pagina's - € 19,95

Lenen als E-book via bibliotheek.nl

Oorspronkelijke titel: Philosophy for life and other dangerous situations (2012)

Website Jules Evans (1977)

Korte beschrijving
Dit is geen zelfhulpboek in de traditionele zin van het woord, maar een leesbare poging om aan de hand van het klassieke curriculum (de filosofie uit de klassieke oudheid) onze geest te scherpen en te verbinden met wetenschap, cultuur en samenleving. Centraal staan Socrates, de stoïcijnen, Epicurus, mystici en sceptici. Evans (geboren in 1977) beschouwt zichzelf niet als filosoof, maar als een journalist die nieuwsgierig is naar de manier waarop mensen gedachten uit de antieke wijsbegeerte integreren in hun denken en doen. Vooral tijdens moeilijke perioden in hun leven, zoals Evans in interviews door het boek heen beschrijft. De interviews dienen ons tot inspiratie. De auteur bereikt zijn doel soms wat al te gemakkelijk door alleen succesverhalen te vertellen. Een boek in een populair genre waarvoor momenteel veel belangstelling bestaat. Het voldoet door zijn heldere, soms wat populaire stijl aan een grote behoefte. Met eindnoten, literatuurverwijzingen per hoofdstuk en een register.

Fragment uit hoofdstuk 5. Lunchles: Epicurus en de kunst om te genieten van het moment
Zou het in onze tijd nog mogelijk zijn om epicurische communes op te richten? Er zijn wel pogingen in die richting ondernomen. De School of Life die Alain de Botton en zijn vrienden in 2008 in Bloomsbury stichtten werd bewust opgezet als een nabootsing van Epicurus' Tuin. De Botton schreef in de Idler: 'Het voorbeeld van de Tuin heeft altijd oor mijn hoofd gespeeld sinds ik er aan de universiteit voor het eerst over las. Ook ik verlangde ernaar in ene filosofische gemeenschap te leven in plaats van in een eenzame studeerkamer over waarheid en wijsheid te lezen ... Daarom begon ik samen met enkele andere filosofisch gerichte vrienden in de herfst van 2008 onze eigen versie van de Tuin.' De School of Life heeft net als de Idler Academy een boekhandel en een leslokaal waar workshops en lezingen plaatsvinden. Elke zondag kun je op Conway Hall een 'seculiere preek' horen.
() De Botton vertelt dat in de School of Life net als in de Tuin 'een vaste groep bezoekers bijeenkomt die samen eet, lezingen bijwoont, op excursie gaat, en wat het belangrijkste is, probeert om filosofisch te leven.' (pagina 112-113)

Terug naar Overzicht alle titels

Rutger Bregman 2

De geschiedenis van de vooruitgang
De Bezige bij 2013, 413 pagina's - € 22,90

Lenen als E-book via bibliotheek.nl

Wikipedia Rutger Bregman (1988)

Korte beschrijving
'Nostalgie doet de vooruitgang vergeten', vindt de jonge historicus en journalist Rutger Bregman. Nostalgie is de toestand waarin we onze idealen levend hebben begraven, maar wel nog betrokken zijn, aldus de auteur in een interview voor Radio5. We zijn rijk, hebben bijna alles, maar een diep gevoel van onbehagen groeit in ons. We leven ons uit in nostalgie en kampen met een groot zingevingsprobleem. Schiet de vooruitgang thans te kort? Uit allerlei hoeken en gaten komt de schrijver met voorbeelden – van de oerknal tot het uitzetten van konijnen in Australië – om de geschiedenis van de vooruitgang te illustreren. Bregman zoekt in zijn boek naar een vooruitgangsgeloof. Sterker nog, hij draagt het geloof uit: 'In dit boek zal ik dat geloof op schaamteloze wijze delen'. Zijn boek leest als een trein, is met humor geschreven, maar zonder dat dat ten koste gaat van de serieuze onderstroom ('De mens heeft een grotere impact op de biodiversiteit dan de meteoor die 65 miljoen jaar geleden de aarde raakte'). De auteur schakelt vaak en gemakkelijk tussen veel historische thema's. Met verklarende eindnoten en een literatuuroverzicht.

Fragment uit de Proloog
In de Tuin van Eden is er geen plaats meer voor de vooruitgang. Het paradijs is immers al af. Maar aan het einde van zijn geschiedenis blijkt: we kunnen niet zonder. De grenzen van de vooruitgang zijn vooral niet te verkroppen omdat ze niet passen binnen ons wereldbeeld. Groei is de hoeksteen van het moderne denken. De gedachte dat er ooit een eind aan komt - bijvoorbeeld omdat we al rijk genoeg zijn, of omdat de aarde onleefbaar wordt - is pure ketterij.
Politici die zich op het ene moment zorgen maken over de uitstoot van broeikasgassen, pleiten op het andere voor een economische 'groeiagenda'. In de ene zin maken ziekenhuisbestuurders zich druk over stijgende zorguitgaven, in de volgende pochen ze over hun gestegen omzet. Banken doen er alles aan de grootste te worden, om later te kniezen dat ze 'too big to fail' zijn. Iedereen met een vinger in de pap, van de Nederlandse regering tot aan de Chinese partijleiding, van Hte Internationaal Monetair Fonds tot het Milieuprogramma van de Verenigde Naties, zegt: blijf groeien, blijf consumeren. Juist in tijden van crisis.
Groei is de enige zingeving die we nog overhebben, maar wezenlijke vooruitgang kan die groei de rijke wereld niet meer bieden. Het lijkt wel alsof het kopen van spullen die we niet nodig hebben de definiërende activiteit van het moderne bestaan is geworden. Er hangt veel van af: onze gemoedsrust, en die van de wereldeconomie. Zonder het smeermiddel van de groei is een betere wereld nauwelijks meer denkbaar.
Dit is dan ook het moment, meer dan ooit, om ons te bezinnen op de geschiedenis van de vooruitgang. (pagina 9-10)

Op donderdag 28 maart 2013 verscheen Rutger Bregman bij Pauw & Witteman om zijn nieuwe boek te pluggen. Klik hier voor de uitzending.

Op zondag 17 maart was hij te gast in de Groene Engel in Oss. De zesde en laatste gast in de reeks Echte waarde(n), het jaarthema van de Noord Oost Brabantse Bibliotheken. Helaas waren er weinig bezoekers. Die misten een jongeman (1988) die zich de komende jaren (decennia) als historicus en publicist nadrukkelijk zal mengen in het publieke debat. Tijdens deze middag gaf hij voor de eerste keer een lezing over zijn boek, De geschiedenis van de vooruitgang. Het filmpje duurt ruim tien minuten.



Artikel: Jongeman - Ik heb me echt helemaal de tering gelezen en dat doe ik nu nog. (mei 2013)
Artikel: Tv-tip - De terugkeer van utopie (februari 2014)

Tegenlicht: De noodzaak van een utopie (23 februari 2014)

Terug naar Overzicht alle titels

dinsdag 26 maart 2013

'Het is zo: non-fictie verbreedt je blik'


Op dinsdag 26 maart 2013 plaatste het Brabants Dagblad (editie Oss) een artikel van Henri van der Steen. Een verslag van een gesprek dat hij had met Lezer van Stavast Marcel Demoed.

Als jongetje las hij het liefst boeken over Afrika of Zwitserland. "Waar ze bergen hebben. Ik wilde als een ontdekkingsreiziger meegenomen worden naar die werelden." Marcel Demoed (73), getrouwd met Ineke, samen drie dochters, werd 'een echte lezer', vooral van romans.

"Weinig non-fictie eigenlijk. Tot ik van het project 'Lezers van Stavast' hoorde. Dat leek me wel wat. Het blijkt zo te zijn: non-fictie verbreedt je blik. Het is niet alleen zo dat je geschoold wordt op het gebied van politiek of dat je meer weet over je eigen brein, je wordt er ook wijzer van als het gaat om de toekomst van de wereld."

Het heeft hem veranderd, zegt-ie. "Ik ben veranderd, ik ben nóg somberder geworden over de toekomst." Demoed heeft intussen ongeveer 24 boeken gelezen, sinds de start van 'Lezers van Stavast' in september. Het eerste boek: 'Dieren eten' van Jonathan Foer.
Ik moest denken aan 'Jungle' van Upton Sinclair uit 1906 over de vleesindustrie in Chicago, dat ik in de jaren '70 las. Het is sindsdien alleen maar slechter geworden in de wereld. Hoe we toch besodemieterd worden ...

We schaden onze gezondheid door alles in de supermarkt te kopen. Plofkippen die volgespoten zitten met antibiotica. De bio-industrie is funest voor dier èn mens." Wat te doen? "Nou, een van onze dochters is vegetarisch geworden, Ineke en ik zijn minder vlees gaan eten." Het blijkt dat je niet per se vlees hoeft te eten om je boos te maken. Marcel Demoed las twee pamfletten: 'Kunstbeleid in tijden van cholera', een analyse van de wereld van de kunst in Nederland rondom de bezuinigingen. Vooral de 'hogere kunsten' worden bedreigd, zegt hij. "Tegenwoordig is alles horizontaal, alles moet mogen en kunnen. En dan lees ik in jullie krant dat het Jan Cunen de nek wordt omgedraaid en dat de Lievekamp geen vlees meer op de botten heeft. Dan wordt ik een beetje kwaad. Die kortzichtigheid in Oss. Kunst verrijkt het leven, als de kunst wegvalt is niks meer dat de moeite waard is, krijgen we een vreugdeloze maatschappij."

Nee, het is nuttig al die boeken te lezen, maar je wordt er niet vrolijker van.

Homepage Artikelen uit het Brabants Dagblad

Terug naar De Lezers van Stavast

zaterdag 23 maart 2013

Chris Anderson

Makers : de nieuwe industriële revolutie
N'w Amsterdam 2013, 272 pagina's - € 19,95

Oorspronkelijke titel: Makers : the new industrial revolution (2012)

Wikipedia: Chris Anderson (1961)

Korte beschrijving
In dit boek neemt auteur Chris Anderson het op voor kleine ondernemers, uitvindingen en kleinschalige samenwerkingen die samen de 'Nieuwe Industriële Revolutie' vormen. In snel tempo komen zogenoemde 'makerbewegingen' ter sprake, 'makerbeurzen' en 'makerwerkplaatsen'. In de praktijk gaat het om het oprichten van softwarebedrijven, het op de markt brengen van uitvindingen, kleine projecten enzovoort. Er komen voorbeelden ter sprake hoe je van 'maker' tot miljonair kunt komen en de auteur legt uit hoe je winst maakt op de productie van een kleine hoeveelheid speelgoed. Ingegaan wordt ook op de transformatie (naar het nieuwe werken), financiering, organisatie en nieuwe concepten. Het werk van Anderson is niet echt moeilijk, maar ook niet zeer toegankelijk. Tenslotte gaat het om een visie ofwel een filosofie die hier en daar wel in de praktijk blijkt te zijn gebracht, maar nog lang niet doorgeklonken zal zijn in de wereld. Uit elke visie kan een mooi initiatief bloeien en dat is dan ook de waarde van 'Makers'. Beslist niet irriëel, maar elke visie moet de tijd worden gegund te groeien. Voor lezers die steeds nieuwe wegen zoeken naar beter ondernemerschap, een goed boek.


Staat op literatuurlijst van de Easycratische bibliotheek (Martijn Aslander & Erwin Witteveen).
Ze formuleren het zo:

Chris Anderson, de hoofdredacteur van het internationaal toonaangevende technologietijdschrift Wired, heeft opnieuw de Easycratische Bibliotheek gehaald. Na zijn boek ‘Free’ over freeconomics (hoe je geld kunt verdienen door diensten gratis weg te geven. Zie Easycratie.), schrijft Anderson in zijn nieuwste boek over de makersbeweging. Wat gaat er gebeuren als een miljoen hobbyknutselaars toegang krijgen tot een nieuwe laagdrempelige technologie en dan gaan samenwerken op eenzelfde manier zoals een miljoen amateurs samen aan Wikipedia werkten? De hoofdrolspeler in dit boek is de 3d-printer en het waarschijnlijke scenario is een nieuwe industriële revolutie die niet wordt geleid door grote machtige organisaties, maar die bottom-up wordt geïnitieerd door informele zwermen.

Korte beschrijving
In dit boek neemt auteur Chris Anderson het op voor kleine ondernemers, uitvindingen en kleinschalige samenwerkingen die samen de 'Nieuwe Industriële Revolutie' vormen. In snel tempo komen zogenoemde 'makerbewegingen' ter sprake, 'makerbeurzen' en 'makerwerkplaatsen'. In de praktijk gaat het om het oprichten van softwarebedrijven, het op de markt brengen van uitvindingen, kleine projecten enzovoort. Er komen voorbeelden ter sprake hoe je van 'maker' tot miljonair kunt komen en de auteur legt uit hoe je winst maakt op de productie van een kleine hoeveelheid speelgoed. Ingegaan wordt ook op de transformatie (naar het nieuwe werken), financiering, organisatie en nieuwe concepten. Het werk van Anderson is niet echt moeilijk, maar ook niet zeer toegankelijk. Tenslotte gaat het om een visie ofwel een filosofie die hier en daar wel in de praktijk blijkt te zijn gebracht, maar nog lang niet doorgeklonken zal zijn in de wereld. Uit elke visie kan een mooi initiatief bloeien en dat is dan ook de waarde van 'Makers'. Beslist niet irriëel, maar elke visie moet de tijd worden gegund te groeien. Voor lezers die steeds nieuwe wegen zoeken naar beter ondernemerschap, een goed boek.

Klik hier voor een filmpje waarin Chris Anderson over dit boek wordt ondervraagd (22 minuten).

Fragment uit hoofdstuk 3. De geschiedenis van de toekomst
Dus terug naar de toekomst. Vandaag zien we een terugkeer naar een nieuwe vorm van huisindustrie. Opnieuw geeft een nieuwe technologie individuen de macht over de productiemiddelen, en maakt deze een bottom-up-vorm van ondernemerschap en gedecentraliseerde innovatie mogelijk. Net zoals het web de productiemiddelen heeft gedemocratiseerd (van software tot muziek en alles daartussenin), waardoor het mogelijk werd in een studentenkamer een imperium te creëren of in een slaapkamer een succesvolle cd op te nemen, zijn de nieuwe gedemocratiseerde gereedschappen voor digitale productie de spinmachines van morgen. En de gilden die ze daarmee openbreken zijn nou precies de fabrieksmodellen zoals die in Manchester zijn ontstaan en drie eeuwen lang de economie hebben bepaald. (pagina 62)

Youtube - Chris Anderson, "The New Industrial Revolution," 4/10/12 International House @ U.C. Berkeley (52:41)



Lees ook: Free : hoe het nieuwe gratis de markt radicaal verandert (2009)

Terug naar Overzicht alle titels


woensdag 20 maart 2013

Thomas Decreus

Een paradijs waait uit de storm : over markt, democratie en verzet
EPO 2013, 159 pagina's - € 15,--

Korte beschrijving
Dit boek biedt een indringende analyse van de verhouding tussen de vrije markt en de democratie, c.q. de democratische idealen. Het relativeert de verdiensten van het vrije ondernemerschap en van de privatisering, vermarkting, van collectieve diensten. De 'vrije markt' produceert een mensbeeld dat het egoïsme van de mens niet ziet als een te beteugelen aandrift, doch als een positief gegeven. De schrijver wijst op de grote gevaren van deze ideologie. Verder betoogt hij dat het primaat van de markt de democratie bedreigt en dat het de materiële en maatschappelijke ongelijkheid tussen mensen bevordert. Veel aandacht gaat uit naar de manieren waarop in de Griekse oudheid met volharding werd gestreefd naar gelijkheid, gelijkwaardigheid tussen mensen. Het boek wil een bijdrage zijn tot het doordenken van de stand en gang van zaken in ons maatschappelijk bestel. Het verwijst naar relevante literatuur uit vroegere en actuele tijden. Het is prikkelend geschreven en goede literatuur voor een ieder die wil (mee)denken over onze politieke en sociaal-economische toekomst.

Klik hier voor een gesprek dat Wim Brands op zondag 2 maart 2013 had met Thomas Decreus (1984). Klik hier voor zijn blog.

Klik hier voor een artikel uit De Morgen (21 februari 2013) - 'Niet bang van de botsing'

Fragment uit hoofdstuk 1. Triomf van het marktdenken
De nieuwe bestuurder: de technocraat
Wanneer de markt de nieuwe soeverein wordt, treedt ook een nieuw type bestuurder op de voorgrond die in staat is de soevereiniteit van de markt zo goed mogelijk te dienen.
De technocraat is precies dit type bestuurder. De technocraat is iemand die politieke taken uitvoert, maar niet langer als politicus optreedt. Hij is veeleer een specialist die economische en sociale processen op objectieve en wetenschappelijke wijze weet te analyseren om daar vervolgens een al even objectief en wetenschappelijk verantwoord beleid op te enten. Hierdoor verheft de technocraat zich boven het partijpolitieke gekakel en verwordt de politiek tot een soort management. (pagina 47)

Nieuwe vijanden
Het marktdenken wijst niet enkel werklozen met de vinger vanwege hun 'onproductiviteit.' Het bekijkt met toenemende argwaan ook zachtere sectoren zoals de (socio)culturele sector. Ook het populair-politieke discours stelt deze sector steeds vaker voor als wereldvreemd en claimt dat hij teert op subsidiegeld. Het is een van de redenen waarom de zachtere sectoren aan toenemende disciplinering worden onderworpen. Onder het mom van professionalisering dringen beleidsmakers marktprincipes op aan organisaties en sectoren waarop dergelijke principes niet van toepassing zijn. Soms gaan ze nog verder, en beginnen ze drastisch te snoeien in budgetten voor bijvoorbeeld cultuur. Nederland vormt er een  tragisch voorbeeld van. En Vlaanderen lijkt hetzelfde pad op te volgen. De fundamentele logica is dezelfde als diegene die achter de heksenjacht op werklozen schuilt: zachtere sectoren steken stokken in de economische wielen. Ze verteren meer dan ze opbrengen, en moeten dus zo snel mogelijk verdwijnen. (pagina 52-53)

Fragment uit hoofdstuk 2. Markt versus democratie
Net zoals de victoriaanse seksuele moraal uitermate beklemmend was en aanleiding gaf tot tal van psychosociale stoornissen in de klassen waarin deze moraal dominant was, zo is ook de hedendaagse cultuur van permanente competiviteit en flexibiliteit simpelweg beklemmend en ondraaglijk. De hysterici en neuroten van de Victoriaanse tijd zijn de borderliners en burn-outs van nu. Het is geen toeval dat we een toename zien van psychische aandoeningen in een cultuur die het sociale heeft gereduceerd tot het individuele en het individu tot zijn meetbare prestaties. Het is evenmin toeval dat een dergelijke cultuur aanzet tot escapisme in de vorm van toenemend drugmisbruik, pornografie en zinloos geweld. Deze uitspattingen zijn de schaduwzijde van een maatschappij die falen en verliezen uit haar symbolisch vocabularium heeft geschrapt en enkel nog oog heeft voor winnen, scoren en presteren. (pagina 60)


Terug naar Overzicht alle titels

woensdag 6 maart 2013

Bijeenkomst 7 maart 2013

Op donderdag 7 maart wordt de zevende bijeenkomst voor de lezers van Stavast gehouden. Onderstaand bericht stuurden we naar de deelnemers.

Op onze boekenlijst staan erg veel boeken waarin ingegaan wordt op de donkere tijden waarin we beland zijn.
Al in 2011 schreef oud-minister (en VVD-er) Joris Voorhoeve Negen plagen tegelijk : hoe overleven we de toekomst?
En onlangs verscheen oud-politicus Al Gore Onze toekomst : zes krachten die de wereld veranderen.

Marina en ik willen jullie de volgende vragen voorleggen:
* heb je de afgelopen zes maanden schrijvers leren kennen die ondanks de sombere tijden waarin we leven tóch optimistisch naar de toekomst kijken
* zo ja, wie zijn het en kun je een fragment meenemen naar de bijeenkomst (een treffende quote waaruit dat optimisme blijkt)
* of is er een (TED)filmpje dat je heeft getroffen, een liedje e.d.
* ben je door het lezen anders naar de complexe wereld gaan kijken en kun je aangeven waarom
* en ben je zelf optimistischer óf pessimistischer geworden

Graag van tevoren fragmenten e.d. doorgeven. Dan kan ik ze in een powerpoint verwerken. Hetzelfde geldt ook voor urls van filmpjes en/of liedjes.
Ik beloof niets, maar indien mogelijk nemen we jullie input mee voor de 7e maart

Ikzelf zal een poging doen het prentenboek van een rasoptimist te laten zien.

Op deze oproep kwamen onderstaande reacties


Bijdrage Aad van den Enden

Beste Hans,

Ik heb nagedacht over je oproep mededeling (kond vind ik zo'n raar woord) te doen van inspirerende en optimistische  fragmenten uit de literatuur, opbeurende essays uit de geesteswetenschappen of sappige afbeeldingen/sculpturen uit de beeldende kunst, ja misschien  wel van dergelijke voorbeelden in de architectuur, je weet het niet.
Ik heb zelf een beperkte belangstelling voor veel van de genoemde aandachtsgebieden, met uitzondering van de muziek en de literatuur, dus hieruit put ik mijn fragmenten.
Wat muziek betreft zijn er natuurlijk legio voorbeelden te vinden die optimisme enz. uitstralen, ik noem "de vier jaargetijden" Le quattro stagioni"  van Vivaldi, met name  het deel dat de lente bezingt. De titel  doet je aan een fijne pizza denken, dat alleen al maakt blij.
Maar ik heb gekozen voor een fragment uit het oratorium "Solomon" van Haendel; ik bedoel natuurlijk het meeslepende instrumentale intermezzo getiteld "the Arrival of the Queen of Sheba"
Op You Tube staan veel uitvoeringen, mijn voorkeur gaat uit naar de snelst gespeelde, in minder dan drie minuten lukt het het best om  de luisteraar in de juiste juichstemming te brengen. Bij mij lukt het altijd!
Bij de literatuur heeft het even geduurd voor ik een keus kon maken, ik zal niet uitweiden over alle mogelijkheden die me te binnen schoten, maar er is een schrijver die me altijd een opgewekt gevoel geeft en dat is Kees van Kooten.
Ik waag het nu om deze voorkeur publiek te maken omdat deze week Kees pontificaal op de omslag van VN staat en fijn geïnterviewd is door Koen Verbraak.
Hij zegt zelf dat hij veel te gelukkig is voor een mooi schrijverschap en kijk, dat vind ik nu weer te koket klinken, maar goed, ik vergeef een leeftijdgenoot uit den Haag bijna alles.
Hij heeft veel inspirerends geschreven; ik noem de "Treitertrends" die in het geheel niet treiteren, maar onder veel anders ook een voortdurend inventief spel met onze taal is.
Uit de bundel "Meer dan alle modermismen" kies ik als voorbeeld het verhaal "Dubo, Dubon, Dubonnet",(pp205-215) Omdat het een prachtig staaltje van nostalgische opmerkzaamheid is en eindigt met 
 "Vive la France!, proost ik - Vive la Vie! zegt Anglade.

Kijk dat doet een oud-leraar Frans goed!
Bijdrage Marieke Peters
Intensieve menshouderij’ van Jaap Peters en Judith Pouw heeft mij aangenaam verrast. Voor mij is dit boek het basisboek voor ‘nieuw organiseren’ en maakt daarmee vele boeken van onze leeslijst overbodig. Dit boek gaat over het Rijnlands model waarin People, Planet en Profit ofwel sociale, ecologische en economische duurzaamheid centraal staan. In plaats van de focus op geld en protocollen komt de mens in zijn samenhang weer centraal te staan.

De website van het nieuwe boek van Jaap Peters is daarbij erg interessant:
‘Waar aandacht is, zijn regels overbodig’ (H4 van ‘Bij welke reorganisatie werk jij?’)
Het lezen van ‘Intensieve menshouderij’ heeft me weer eens doen beseffen dat de stap die ikzelf het afgelopen jaar heb gezet, een goede is en niet zomaar uit de lucht komt vallen. Ik ben niet in een opwelling gestopt met mijn vaste baan in het onderwijs. De onvrede over de organisatie van het onderwijs is een breder maatschappelijk probleem. Ik voelde me verknipt door de vele taakjes en de grote berg administratie, terwijl ik vooral aandacht wilde besteden aan het primaire proces, werken aan de ontwikkeling van jongeren. Aandacht en vertrouwen, daar draait het om. En niet je proberen in te dekken en controle op de zaak proberen te houden door regels en protocollen. De menselijke maat moet weer terug in het onderwijs, en daarmee ook in andere organisaties.

Marieke Peters

Bijdrage van Marianna

Optimisme

Heb je de afgelopen zes maanden schrijvers leren kennen die ondanks de sombere tijden waarin we leven tóch optimistisch naar de toekomst kijken?

Nadat ik de eerste vraag van Hans en Marina had gelezen, kwam het onderstaande boek meteen in gedachten. De auteur, Dominique Moisi, is een vooraanstaand politiek denker, hoogleraar Internationale betrekkingen aan Harvard en de zoon van een overlevende van Auschwitz. Hij schreef het boek De geopolitiek van emotie: hoe culturen van angst, vernedering en hoop de wereld veranderen.




"Mijn benadering van de geschiedenis is gebaseerd op een combinatie van diepgeworteld optimisme en de overtuiging dat de wereld kan worden verbeterd, al was het maar een beetje, wanneer we ons terdege bewust zijn van de tragiek van historische processen."[pag. 234]

"Hoewel de het portret van de hedendaagse wereld die ik analyseer veel uiteenlopende tinten en kleurennuances te zien geeft, hoop ik dat het me lukt om aan te tonen dat de Aziatische wereld tegenwoordig vooral gekenmerkt wordt door hoop, de Arabisch-islamitsche vooral door de vernedering en de westerse wereld door angst.". [pag. 165]
In 2009 schreef hij over de westerse angst:
"Het is de angst voor de Ander, voor de buitenlander, die onze landen binnenvalt, onze indentiteit bedreigt en onze banen inpikt. In beide gebieden gaat het ook over angst voor terrorisme en massavernietigingswapens...angst voor economische onzekerheid en ineenstorting. Verder is er nog angst voor natuurgeweld, milieurampen en ziekte, van opwarmende aarde tot verspreiding van epidemieen.". [pag. 145]

"De energie en hoop in Europa zullen in eerste aanleg komen aan degenen met de grootste 'eetlust': de nieuwe landen, de nieuwe immigranten en vooral de vrouwen, die eindelijk zeggenschap hebben gekregen. ...
Een hernieuwd vertrouwen in in de waarden en opdracht van het Westen is essentieel om het voor elkaar te krijgen.". [pag. 230]

Ben je door het lezen anders naar de complexe wereld gaan kijken en kun je aangeven waarom?

Ik ben niet anders naar de complexe wereld gaan kijken, maar heb nu wel een beter idee wat de toekomst van de mensheid gaat brengen. Vooral de ideeën van briljante wetenschapper en futuroloog Ray Kurzweil in de singulariteit is nabij vind ik zeer spannend en geven me vertrouwen in het voortbestaan van de mensheid. Ook geven ze een zin aan mijn eigen leven. Het idee dat mijn opgebouwde kennis en ervaring straks eenvoudig door te geven is, vind ik een grote stap vooruit naar de ideale maatschappij, waarin iedereen bezig kan zijn met zelfontplooing en niet meer druk hoeft te maken over overleving, ziekte en geweld.


Hij zegt :
"Tot op de dag van vandaag blijf ik overtuigd van deze filosofie: wat het probleem ook is - zakelijk, relationeel, met de gezondheid, maar ook met de grote wetenschapplijke, sociale en culturele problemen van deze eeuw - er is altijd een idee dat het probleem kan oplossen. En we kunnen dat idee ook vinden. En als we het gevonden hebben, moeten we het implementeren. Mijn leven is gevormd naar deze imperatief. De kracht van een idee - is zelf een idee.". [pag. 24]


Ben je zelf optimistischer óf pessimistischer geworden?

Ik ben een realist en heb geen grote aspiraties om grote maatschappelijke veranderingen in gang te zetten. Met heel mijn hart geloof ik in de kracht van de individuele mens, die na kritisch nadenken in zijn eigen leven richting geeft door kleine veranderingen aan te brengen. Veranderingen die een aanzet geven nieuw gedrag van je naasten.
Een gedachte is een steen die je in de zee gooit. De ontstane golf reist naar de andere kant van de oceaan en kan daar een tzunami van daden veroorzaken. De intentie zal bepalen of dat goed of slecht uitpakt.
Jouw veranderend denken kan het begin kan zijn voor grotere gedragsveranderingen in de samenleving. Kritisch reflecteren over je normen, waarden en bijbehorend gedrag is daarbij belangrijk. Het lezen van goede non-fictie boeken is daarbij verrijkend omdat je met de opgedane kennis een afgewogen mening te vormen. Het goede voorbeeld geven en de theorie in praktijk brengen kan anderen inspireren om ook te gaan leven met echte waarden.

Ik ben optimistisch over de aard van de mens. In ons hart zijn we immers sociale dieren die samen willen delen en leven...

Marianna van Vugt (klik hier voor een andere bijdrage)

Evaluatie

Voor de bijeenkomst van donderdag 7 maart stuurde lezer van Stavast Marianna van Vugt de volgende bijdrage door. Deze avond praten we met elkaar over de vraag of de gelezen boeken de deelnemers pessimistischer of optimistischer over de toekomst hebben gemaakt.

Evaluatie

Na 6 maanden lezen ervaar ik vooral dat de oppervlakkigheid uit mijn leven is verdwenen. Ik ga nu voor de verdieping. Elk gesprek met gezin, vrienden en collega's kruid ik met mijn nieuwe kennis. Deze nieuwe ingrediënten maken het tot een smaakvol gerecht dat met genot genuttigd wordt, door alle disgenoten. Ik ben een interessante gesprekspartner geworden en heb gemerkt dat ik met mijn enthousiasme anderen inspireer om meer te gaan lezen over het besproken onderwerp.

Guus Kuijer met Hoe wordt ik gelukkig? en Susan Cain met Stil waren twee boeken die me vooral persoonlijk flink geraakt hebben. Door Susan ben ik mijn introversie als een kwaliteit gaan ervaren en Guus heeft me duidelijk gemaakt hoe belangrijk passies zijn voor een gelukkig en zinvol leven. Lezen is de passie, die alle lezers van stavast met elkaar delen.
Een citaat uit Hoe wordt ik gelukkig? [pag. 23] waar ik me helemaal in kan vinden:
"Het voordeel van het lezen van boeken is dat je in korte tijd met honderden levens kunt meeleven. Je ontwikkeling gaat sneller dan wanneer je niet leest. Je komt in allerlei culturen terecht, in verschillende tijdperken en zelfs in het andere geslacht. Goede verhalen nestelen zich in je geheugen en gaan tot je eigen geschiedenis behoren Voor iemand, die leest, duurt het leven niet kort, daarvoor gebeurt er te veel.".




Na het lezen van Dieren eten van Jonathan Safran Foer ben ik, zoals velen voor mij, gestopt met het eten van vlees. De bio-industrie produceert met veel dierenleed vlees. Dat strookt niet met de visie van mijn overleden vader, een keuterboer van de Brabantse zandgrond met een gemengd bedrijf. Hij at vlees van een beest dat een goed leven op de boerderij had gehad. Hij hield immers met hart en ziel van zijn gezin, zijn beesten en het land, dat hij zoals zijn voorouders met liefde bewerkte. Het was geen vetpot, maar we hadden altijd goed en genoeg te eten.
Mijn ouders aten uit de eigen moestuin, maar wij hebben besloten om de biologische groenten van de 2 Linden te Reek te betrekken toen we op de verbouwde boerderij gingen wonen. Mijn recente beslissing om geen vlees te eten zorgde ervoor dat groenten belangrijker worden tijdens de maaltijden. Een vleesarme maaltijd is nu een aanleiding voor gezinsleden en gasten om een goed gesprek met mij over de bio-industrie te voeren. De gesprekspartners worden zich bewust van een keuze die iedereen individueel kan maken. De discussie over de plofkip wordt ondertussen niet alleen meer aan onze keukentafel gevoerd.

Heel veel boeken heb ik dit laatste halfjaar gelezen over het brein. Dit boek staat niet eens op de lijst van de lezers van stavast, maar gaat over mijn meest interessante ontdekking: de spiegelneuronen. Het spiegelende brein van Marco Iacoboni heeft het over empathie, inlevingsvermogen en imitatiegedrag. Dit boek maakt ons duidelijk hoe we de gedachten en de gevoelens van anderen begrijpen. De ontdekking van de spiegelneuronen verandert ons begrip over taal, filosofie, cultuur, autisme, psychotherapie en vrije wil.
Het belang voor onze maatschappij wordt verwoord in onderstaand citaat [pag. 222]:
"Het onderzoek naar spiegelneuronen suggereert dat onze gemeenschapszin, misschien wel de grootste prestatie van de mens, ook een beperkende factor van onze autonomie als individu is. Dit betekent dat we oude opvattingen drastisch moeten herzien. Traditioneel staat biologisch determinisme van individueel gedrag tegenover de opvatting dat mensen in staat zijn boven hun biologische aard uit te stijgen om zichzelf via hun ideeen en sociale codes definiëren. Onderzoek naar spiegelneuronen suggereert echter dat onze sociale codes grotendeels door biologie worden gedicteerd. Wat doen we met deze pas verworven kennis?
...haar gebruiken om beleid te maken dat onze samenleving beter maakt?".

Als ik naar mijn lezerslijst van meer dan 40 non-fictie titels kijk, kan ik nog veel meer schrijven...

Marianna van Vugt