dinsdag 24 juni 2014

Christien Brinkgreve 2


Vertel : over de kracht van verhalen

Atlas Contact 2014, 191 pagina's - € 19,--

Lenen als E-book via bibliotheek.nl

Wikipedia: Christien Brinkgreve (1949) en haar website.

Korte beschrijving
Waarom vertellen mensen verhalen? Om de chaos in de wereld en in henzelf te bestrijden, om zin te geven aan het bestaan. Er zijn persoonlijke verhalen en collectieve verhalen. Sociologe Brinkgreve schrijft hier leerzaam over Anil Ramdas' roman 'Badal' om erachter te komen waarom Ramdas zelfdestructief werd. Een val van haar oude moeder is aanleiding tot een particulier dagboek over de veerkracht die een mens weer verder doet leven. Freud en Nietzsche worden opgevoerd omdat zij, als psychoanalyticus en filosoof, iets trachtten te zeggen over de onttovering van de wereld en ook over de mythe dat de mens een autonoom individu is. Collectieve verhalen vertellen, geïnspireerd op mythes (Odysseus) of legendes (Arthur), dienen ook om te betoveren; taal als bouwwerk om in te bewegen. Deze zoektocht naar de zin van het vertellen op persoonlijk en collectief niveau is nuttig en onderwijzend.

Tekst op website Christien Brinkgreve
 “Geloof al die verhalen toch niet,’ zei mijn moeder als we geschrokken thuiskwamen van school, de katholieke nonnenschool waar we heen moesten omdat het onderwijs daar goed en degelijk zou zijn. Daar hoorden we dat heidenen na hun dood naar de hel zouden gaan. Heidenen waren mensen die niet gedoopt waren. En in die hel, die in al zijn kwellingen met wellust werd beschreven, zouden onze grootouders belanden, ongedoopte mensen, die verder toch niet een uitgesproken zondig leven hadden geleid.”

Vertel : Over de kracht van verhalen
Wat gebeurt mij nu? Wat is er aan de hand, en waarin bevind ik mij? Iedereen heeft zich zoiets wel eens afgevraagd, en vrijwel niemand verdraagt het om zonder antwoorden te leven. We willen betekenis, en vertellen verhalen om greep te krijgen op het toeval, ons leven, de wereld.

In Vertel, haar persoonlijkste boek tot nu toe, neemt Christien Brinkgreve deze bron van inzicht in de ervaringswereld van mensen serieus. Ze luistert, en ze vertelt, ze laat zien hoe verhalen kunnen verbinden, uiteendrijven, en richting kunnen geven in een tijd waarin oude ideologieën niet meer werken en er grote behoefte bestaat aan visies waarin mensen kunnen geloven.

Fragment uit 7. De betekenis van verhalen
De belangrijkste functie van verhalen zijn oriëntatie en identiteit; van oudsher, maar vooral in tijden van verandering. 'Elk leven is op zoek naar een verhaal,' stelt de filosoof Richard Kearney met wie ik dit hoofdstuk opende. 'We proberen allemaal een vorm van harmonie aan te brengen in de dagelijkse chaos en dissonanten. Het verhaal fungeert als een middel tegen verwarring. Want de drang om verhalen te vertellen komt vanouds voort uit het verlangen naar een zekere 'eenheid in het leven".  In ons eigen tijdperk van verbrokkeling en discontinuïteit verschaft het verhaal ons een van de meest levensvatbare vormen van identiteit - voor individu én gemeenschap.
Het maken van een verhaal is als het weven van een web, het spinnen van draden. Het brengt me terug naar het gedicht van de spin Sebastiaan en zijn drang tot het weven van een web, het gedicht waar ik als kind niet genoeg van kon krijgen. En waarin ik me herken als volwassen socioloog, bezig met het maken van verhalen, van het leggen van verbindingen tussen individuele levens en de sociale context; verhalen die de wereld en onszelf begrijpelijker maken. Niet te dicht geweven, niet te gesloten, want de werkelijkheid verandert voortdurend, en heeft nieuwe verhalen nodig over hoe te leven, wat te dromen en ambities zijn en hoe die te bereiken. Grote en kleine verhalen, passend bij de diversiteit van mensen en de transities in hun leven. Parabels van de tijd. (pagina 160-161)

Terug naar Overzicht alle titels

Geen opmerkingen:

Een reactie posten

De redactie behoudt zich het recht voor reacties te verwijderen