maandag 29 september 2014

Rob Hartmans


Freek : de cultuurkritiek van een komiek

Ambo/Anthos 2014, 215 pagina's - € 18,99

Lenen als E-book via bibliotheek.nl

Rob Hartmans (1959)

Korte beschrijving
In Freek beschrijft en analyseert historicus Rob Hartmans de ideeën van Freek de Jonge en plaatst hij ze tegen de achtergrond van de ontwikkelingen die Nederland sinds de jaren vijftig heeft doorgemaakt.

Hoewel Freek de Jonge zonder meer de grootste komiek van zijn generatie is, heeft hij nooit uitsluitend de lach gezocht. Hij geldt als een van de iconen van de jaren zestig en zeventig, toen alle taboes en heilige huisjes gesloopt dienden te worden en de ultieme vrijheid het ideaal was. Op zoek naar de spanning tussen vrijheid en gebondenheid, en verstand en gevoel, heeft Freek de Jonge zich ontpopt als een intellectueel die met theatrale middelen het vanzelfsprekende ter discussie stelt en ingaat tegen het kuddedenken.

Fragment uit hoofdstuk 1. Maar zeker niet als dominee
Wie stelt dat Freek iets van een dominee heeft is weliswaar niet origineel, maar zit er ook niet ver naast. Op voorwaarde dat 'dominee' niet geldt als synoniem voor fundamentalistische betweter of fanatieke dogmaticus. Als hij een soort dominee is, dan in de traditie van zijn vader, die geheel in de geest van zijn leermeester Van der Leeuw vooral aandacht had voor de liturgie, de gezamenlijke viering van de individuele geloofsbeleving, voor de waarde van verhalen. Een dominee ook voor wie het Woord niet meer in marmer gebeiteld en slechts voor één uitleg vatbaar was. Je kunt zeggen dat Freek een prediker is in wie zekere spanningen en tegenstellingen van het christelijk geloof leven. Want terwijl theologen als Van der Leeuw en zijn vader met hun nadruk op liturgie en rituelen in zekere zin weer aansluiting zochten bij de katholieke traditie, kent het protestantisme ook de drang tot beeldenstorm, en was Luther niet voor niets lange tijd een van Freeks helden. Verzoening, viering, synthese versus kritiek, consequentie en confrontatie; de katholieke hang naar mystiek en mythes versus calvinistisch intellectualisme - dit alles was aanwijsbaar bij dominee Andries de Jonge en het is zichtbaar in het werk van zijn zoon. Scheppen en omverhalen, het creëren van mythes en strijd tegen de smerige en onrechtvaardige realiteit, het streven naar het hoogste en kritiek op holle, valse frasen. (pagina 42-43)

Lees ook: Gouden jaren : hoe ons dagelijks leven in een halve eeuw onvoorstelbaar is veranderd van Annegreet van Bergen (2014)

Klik hier voor een artikel over deze twee boeken.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten

De redactie behoudt zich het recht voor reacties te verwijderen