dinsdag 22 december 2015

Martijn Aslander & Erwin Witteveen


Nooit af [permanent beta] : een nieuwe kijk op de fundamenten van ons leven: werk, school, zorg, overheid en management

Business Contact 2015, 362 pagina's - € 24,99

Lenen als E-book via bibliotheek.nl

Website Easycratie

Korte beschrijving
In 'Easycratie' (2010) beschreven de auteurs het ontstaan/groei van de netwerk- en informatiesamenleving. Wat dat betekent voor de komende maatschappelijke ontwikkelingen komt aan de orde in dit boek. De theorie van het Nooit Af-principe is gebaseerd op de aanname dat de veranderingen elkaar steeds sneller zullen opvolgen waardoor de levenscycli van producten, diensten en organisaties steeds korter worden. Deze aanname wordt geïllustreerd met treffende voorbeelden. De (mogelijke) ontwikkelingen op de arbeidsmarkt maken innovatie van onderwijssystemen noodzakelijk: permanente educatie in plaats van de illusie dat je, na het volgen van een hoge opleiding 'af' bent. Van ‘lifetime employment’ naar employability. De zorgsector en de financiële sector krijgen speciale aandacht. De spanning tussen de aanstormende ontwikkelingen en de vertragende krachten (bureaucratie, gevestigde belangen) wordt grondig besproken. Het boek stimuleert tot meedenken over wat op ons afkomt; belangrijk voor beleidsmensen en wetenschappers. Het kreeg van gezaghebbende mensen lovende recensies.

Tekst op website uitgever
Nieuwe technologieën, vormen van samenwerken en verdienmodellen: de kranten staan er bol van. De veranderingen gaan nu zo snel dat onze organisaties en werkvormen, die nog gericht zijn op het vinden van langdurig werkende oplossingen, steeds vaker vastlopen. In Easycratie, het vorige boek van Martijn Aslander en Erwin Witteveen, beschreven ze wat deze nieuwe netwerk- en informatiesamenleving inhoudt en hoe deze is ontstaan, nu ligt de focus op de gevolgen ervan.

'Nooit Af' gaat over wat er gebeurt nu iedereen vrij kan publiceren, dupliceren en produceren en wat de impact is op de maatschappij en economie als mensen dit niet alleen om financiële redenen doen, maar ook om een steentje bij te dragen aan een betere wereld. Dit levert ongekende mogelijkheden op die bovendien voortdurend groter en beter worden. Er is helemaal geen tijd meer voor blijvende oplossingen.

Burgers, bedrijven en organisaties moeten leren het Nooit Af-principe te omarmen. We moeten onze zaken regelen met oplossingen die juist tijdelijk zijn, zodat we ons voortdurend kunnen aanpassen en verbeteren. Dit vereist een totaal nieuwe kijk op de fundamenten van ons leven: werk, school, wonen, relaties, overheidstaken, management en wetgeving. Nooit Af zet de eerste stap.

Fragment uit hoofdstuk 1. Inleiding
De oplossing van problemen wordt vermangeld door bestaande structuren
Dit probleem zien we overal in de samenleving. Er is geen schaarste. Er is geld genoeg. Er zijn producten genoeg. Er zijn klanten genoeg. Er zijn producenten genoeg. Wat wringt zijn d eoude structuren. De luchtbellen die overal in de markt verstopt zitten. Luchtbellen die mensen jarenlang onwetend of machteloos betaald hebben. Luchtbellen die konden ontstaan in een maatschappij die onwetend was. Informatie was immers afgesloten. Het afsluiten van kennis en het creëren van schaarste, daar werd heel veel geld mee verdiend in de twintigste eeuw.
  Nu, in de netwerk- en informatiesamenleving, komt al die kennis naar buiten. Hij ligt op straat, voor het grijpen. Internet is cutting out the middle man. Mensen en organisaties die geld verdienden zonder waarde te leveren, die gaan eruit.

 Crisis, wat crisis? Er is helemaal geen crisis. De oude systemen zijn verrot. Kunnen ook niet meer gerepareerd worden. Elk systeem heeft zo zijn eigen levenscyclus. Bij veranderende omstandigheden komt er altijd een moment waarop het oude systeem niet meer voldoet. We hebben toch ook geen kolenmijnen meer, of paardentrammen? Ooit waren dat zeer goede oplossingen voor mobiliteits-- en energievraagstukken. Totdat het achterhaalde oplossingen waren. Maar het duurt soms even voordat iedereen dat doorheeft. Nu wil niemand meer terug naar de kolenmijnen en de paardentram, maar voordat het zover was, waren er luide protesten te horen. Mensen gingen staken om de mijnen open te houden. En overheden probeerden met wetgeving en met staatssteun de mijnen te redden.
  Das war einmal? Nee, dat gaat nog steeds zo. Anno 2013 gingen er in Amerika bijvoorbeeld stemmen op om betasting te heffen op e-mail. Want door de uitvinding van de e-mail is het ooit zo rijke postbedrijf noodlijdend geworden. Met belasting op die vermaledijde e-mails kunnen we de posterijen redden, aldus sommige 'eigentijdse' politici. Anno 2015 zijn er politici in Amerika die ijveren voor een verbod om online een nieuwe auto te kopen, want daar hebben autobedrijven met een showroom zo'n last van. (pagina 17-18)

Fragment uit 6. De grote vertragers
Machthebbers die bestaande belangen verdedigen
Het zit in de mens om zijn verworvenheden te verdedigen. Zelfs een fietsendief beschouwt een gestolen fiets al binnen een halve dag als een verworvenheid en zal heel boos worden als vervolgens iemand anders 'zijn' fiets pikt. Wanneer mensen niet alleen verworvenheden hebben, maar ook de macht en de mogelijkheden om deze verworvenheden te verdedigen, zullen ze dat niet nalaten. Dat klinkt wat cynisch, maar misschien is het eerder naïef om het tegendeel te verwachten. De geschiedenis leert ook niet anders dan dat dit een vast terugkerend patroon is. Veel oorlogen gaan over landjepik. De oorspronkelijke eigenaar wil zijn land terug, maar de nieuwe eigenaar wil het niet teruggeven. Binnen organisaties is dat niet anders. De manager die verantwoordelijk is gesteld voor een afdeling, is maar zelden blij als een deel van zijn afdeling wordt overgeheveld. En zo verdedigen ook complete beroepsgroepen, bedrijven en bedrijfstakken 'hun' territorium. Waarbij het niet uitmaakt of die bedrijven commercieel zijn, of het maatschappelijk nut dienen. Denk bijvoorbeeld aan de Openbare Bibliotheken. Een prachtige, zéér nuttige uitvinding, die is ontstaan in een tijd dat er grote schaarste was aan boeken. Zonder bibliotheken konden kinderen en arme mensen geen boeken lezen. Dát was het legitieme argument om die bibliotheken neer te zetten en daar miljarden belastinggeld aan uit te geven.
Nu boeken digitaal zijn geworden, en kosteloos eindeloos gereproduceerd kunnen worden, is er geen schaarste meer. Er is geen enkele noodzaak meer om een geleend e-boek terug te brengen en weer in de kast te zetten. Een landelijke bibliotheeksite, waar alle boeken zijn te downloaden, zou ook volstaan. Begrijp ons goed, wij zijn bibliofielen en bibliotheekfans, en we zouden het vreselijk jammer vinden als de bibliotheken moesten verdwijnen. En bibliotheken hebben ook nog een andere grote maatschappelijke waarde. Maar het oude argument van schaarste is gewoon niet langer een valide argument.

  De pointe is dat bibliotheekmedewerkers nooit zullen voorstellen om de tent te sluiten. Zij zullen al het mogelijke in het werk stellen om hun organisatie, hun inkomsten en hun werkgelegenheid te behouden. Zij verschillen daarin niet van andere bedrijven die hun verworvenheden trachten te behouden, zoals taxibedrijven die Uber willen dwarszitten, zoals telecomproviders die hebben getracht Whatsapp onmogelijk te maken, en zoals de Amerikaanse posterijen die, om het hoofd boven water te houden, lobbyen voor een belastingheffing op iedere verzonden e-mail. (pagina 185-186)

Artikelen over Martijn Aslander: Go - The power to create (september 2014), We moeten gaan klooien, uitproberen, dat is de enige manier (maart 2015) en Neem bijvoorbeeld boeken. Er verschijnen een heleboel interessante boeken, maar ik heb de tijd niet om ze allemaal te lezen (juli 2015)

En hier voor een uitvoerig artikel over Nick Davies' Gebakken lucht (een boek dat Aslander & Witteveen regelmatig in 'Nooit af' voorbij laten komen; én terecht)

Klik hier voor boeken die opgenomen zijn in De Easycratische bibliotheek en voorkomen in de collectie van de Noord Oost Brabantse Bibliotheken. En hier voor alle boeken uit De Easycratische bibliotheek (in Nooit af wordt in hoofdstuk 2 - 'Op de schouders van anderen - op deze boeken ingegaan)

Terug naar Overzicht alle titels

dinsdag 15 december 2015

Achille Mbembe

Kritiek van de zwarte rede
Boom 2015, 288 pagina's - € 24,90

Oorspronkelijke titel: Critique de la raison nêgre (2013)

Wikipedia: Achille Mbembe (1957)

Korte beschrijving
De auteur, hoogleraar Geschiedenis en Politieke Wetenschappen aan de universiteit van Witwatersrand in Johannesburg en wereldwijd een veelgevraagd spreker over postkolonialisme, neemt de lezer mee in zijn bespiegelingen op vraagstukken rond slavernij, ongelijkheid, ras en racisme. Rassen bestaan niet, luidt zijn stelling. Zo is het concept neger – 'negers zijn geen mensen' – geboren tijdens het vroeg-kapitalisme in een poging om slaven niet langer als wezens te beschouwen maar als dingen, als pure handelswaar. Dergelijke denkbeelden leven voort, betoogt de schrijver, ook in het huidige debat over de stroom van migranten naar Europa. Het boek vraagt veel van de lezer die zich soms ook door moeilijk leesbare passages moet worstelen. Inclusief literatuurverwijzingen.

Tekst op website uitgever
Achille Mbembe is een van de belangrijkste Afrikaanse denkers van deze tijd. De Kameroenese filosoof is )hoogleraar aan de Universiteit van Witwatersrand in Johannesburg, geeft over de hele wereld lezingen en schrijft columns in Afrikaanse en Franse dagbladen. Zijn boeken zijn in meerdere talen vertaald. In oktober verschijnt de eerste Nederlandse vertaling van zijn werk: De kritiek van de zwarte rede. VPRO Tegenlicht interviewde Mbembe in een uitzending over Afrika en internet.

Kritiek van de zwarte rede
In oktober verschijnt deze kritische reflectie op de vraag hoe we vandaag de dag moeten denken over slavernij, racisme, gelijkheid en ongelijkheid. Kritiek van de zwarte rede is een intrigerend boek, dat meer biedt dan een discussie over de status van de gekleurde medemens.

De Afrikaanse filosoof Achille Mbembe laat zien hoe de trans-Atlantische slavernij en racistische logica aan de basis staan van het huidige mondiale kapitalisme. Hij beschrijft de geschiedenis van de slavernij, het ontstaan van het menstype ‘neger’, tot en met het afschaffen van de apartheid en wat het betekent om een ‘neger’ te zijn. Een van de thesen in dit boek is dat er in een wereld waarin steeds meer mensen buiten de boot vallen ook steeds meer negers ontstaan – die niet noodzakelijk zwart zijn.

Achille Mbembe (1957) is een van de grote denkers van het postkolonialisme. Hij doceert geschiedenis en politieke filosofie aan Columbia University, Berkeley, Yale en de Universiteit van Johannesburg

Fragment uit de Inleiding - De vernegering van de wereld
Dit boek hadden we willen schrijven als een stroom met vele zijarmen, juist nu de geschiedenis en de dingen zich naar ons toe wenden en Europa niet langer het zwaartepunt van de wereld vormt. Want dat is inderdaad de grote gebeurtenis of in ieder geval de fundamentele ervaring van onze tijd. Om daar alle implicaties uit te trekken is het zelfs nog te vroeg. Overigens is één ding zeker, of we ons nu verheugen in deze ontdekking, ons erover verbazen dan wel er moeite mee hebben: de degradatie van Europa is voor het kritisch denken een bron van nieuwe mogelijkheden - maar ook een kiem van gevaren -, en voor een deel proberen we die in dit essay te belichten. (pagina

Tegenlicht
OP 19 april 2015 kwam Achille Mbembe aan het woord in: Access to Africa

Youtube - ACHILLE MBEMBE - Critique de la Raison Nègre (www.thinkingafrica.org) (49:42) (Frans ondertiteld)



Terug naar Overzicht alle titels

dinsdag 8 december 2015

Het alternatief voor de zorg

Het alternatief voor de zorg : humaniteit boven bureaucratie
Onder redactie van Jos de Blok, Herman Suichies, Lewi Vogelpoel & Thijs Jansen
Boom 2015, 355 pagina's - € 25,--

Een initiatief van de Stichting Beroepseer

Korte beschrijving
In het slotmanifest van dit boek stellen de auteurs dat in de afgelopen jaren de zorg steeds meer gaat over geld en systemen in plaats van over datgene wat patiënten met zorgverleners verbindt. Zij menen dat de aandacht moet worden verlegd van kostenbeheersing naar kwaliteitsverbetering. Door kernwaarden zoals vakmanschap, de bezieling van de zorgverleners en de 'verbinding' met de patiënt centraal te stellen, wordt duurzame, goede en betaalbare zorg bevorderd. Voorbeelden hiervan worden in deel II 'Het alternatief: humaniteit boven bureaucratie' beschreven. Aan het woord zijn hier zorgverleners, artsen en patiënten uit onder meer de ziekenhuis- en verpleeghuiszorg, thuiszorg, huisartsenzorg, GGZ. Deel I laat de keerzijden van het huidige zorgstelsel en de negatieve gevolgen van de marktwerking zien. Door deze twee werelden naast elkaar te leggen ontstaat een beeld van het verschil. Om gehoor te geven aan de oproep aan overheden en alle partijen in de zorg om de blik te verbreden en te werken aan het alternatief voor de zorg kan de publicatie inspirerend en behulpzaam zijn..

Korte beschrijving op website
Het Alternatief voor de Zorg is de naam van een boek dat in november 2015 is verschenen. Het bekritiseert de afrekencultuur in de zorg. Dat is de cultuur waarin zorgprofessionals in toenemende mate gewantrouwd worden en in de positie van uitvoerder gedrongen worden. In de zorg hebben zorgprofessionals steeds meer te maken gekregen met dwingend overheidsbeleid, toenemende macht van zorgverzekeraars, grote administratieve lastendruk. In de afgelopen jaren zijn daar allerlei bewegingen op gang gekomen die zich daar tegen verzetten. Bijvoorbeeld De GGZ laat zich horen, de Vrije Psych, VPHuisartsen, de Vrije Huisarts, Comite Vrije Artsenkeuze.

Het huidige stelsel gaat te koste van belangrijke professionele waarden als de eed/ belofte om het belang van de patiënt op nummer 1 te zetten en om de informatie over de patiënt vertrouwelijk te behandelen. Verder wordt de waarde van zorg steeds meer in geld uitgedrukt. In het boek Het Alternatief voor de Zorg wordt het huidige zorgstelsel en het huidige beleid bekritiseerd. Daarnaast is er een alternatief geschetst. Sleutel van dat alternatief is dat de zorgprofessionals weer worden gezien als degenen bij wie het eigenaarschap voor de kwaliteit van zorg hoort te liggen. Er zijn allerlei voorbeelden van organisaties die uitstekende zorg verlenen door de zorgprofessionals juist in hun kracht te zetten. Buurtzorg is daarvan een van de bekende voorbeelden van. Het knechten van zorgprofessionals is niet noodzakelijk om betere en goedkopere zorg te krijgen.

Fragment uit: De het roer moet-om agenda
het huidige zorgstelsel heeft geleid tot een cultuur van wantrouwen en  daarmee tot bureaucratie. De oorzaken zijn gelegen in het stelsel zelf. Doordat de patiënt gene deelgenoot meer is van de financiële afhandeling is er meer kans op fraude door de verzekeraars en zorgaanbieders. Zeker nu de registratie steeds complexer wordt en de gehanteerde fraudedefinitie in de wet ook onopzettelijk gemaakte declaratiefouten omvat. Als dan ook de overheid roept om meer en hardere fraudebestrijding om het stelsel betaalbaar te houden, neemt het wantrouwen alleen nog maar verder toe. Ook de zorgverzekeraar vindt dat de ingekochte zorg doelmatig moet zijn. Dat is niet meer dan terecht, maar de controle op doelmatigheid gaat gepaard met veel verantwoordingswerk, dat weer ten koste van de directe patiëntenzorg gaat en een gevoel van wantrouwen bij de patiënt aanwakkert jegens de zorgaanbieder. De vraag is ook hoe een zorgverzekeraar die toegeeft de kwaliteit van huisartsenwerk niet goed te kunnen beoordelen de patiënten op dit vlak goed kan informeren en bedienen. Het ontstane wantrouwen kan alleen maar worden opgelost in gezamenlijk overleg om het vertrouwen in de professionaliteit en beroepseer te herstellen. Het zomerakkoord tussen huisartsen en stakeholders geeft hiertoe een eerste aanzet en kan startpunt zijn van een nieuwe koers. (Herman Sucihies, pagina 299)

Eerder verscheen: Het alternatief : weg met de afrekencultuur in het onderwijs! (2013)

Terug naar Overzicht alle titels

Martin Ford

De opmars van robots : hoe technologie veel banen zal doen verdwijnen
Uitgeverij Q 2016, 327 pagina's  € 22,50

Lenen als E-book via bibliotheek.nl

Oorspronkelijke titel: Rise of the Robots: Technology and the Threat of a Jobless Future (2015)

Wikipedia: Martin Ford (19?)

Korte beschrijving
De informatietechnologie dringt in vrijwel alle aspecten van het werk en het dagelijkse leven met een enorme kracht door. De auteur van dit vertaalde Amerikaanse boek, oprichter van een softwarebedrijf in Silicon Valley, beschrijft op overtuigende wijze zijn verontrusting over de steeds verdergaande ontwrichting van bestaande maatschappelijke structuren. Het boek gaat in op onder meer de gevolgen voor de witteboordenbanen, de transformatie in het hoger onderwijs, de positie van consumenten en de uitdagingen in de zorg. De auteur geeft aan dat steeds meer banen op de tocht komen te staan doordat ICT en robots taken van mensen overnemen. Hij bepleit daarom een nieuw economisch paradigma. Dit boek is zeker de moeite van het lezen waard voor iedereen met interesse in de maatschappelijke betekenis van ICT en de robotisering. Een prima uitgave.

Tekst op website Nederlandse uitgever
Bestaat jouw baan binnenkort nog wel?
We denken meestal dat hoe slim computers ook worden, ze nooit al het werk dat nu door mensen wordt gedaan over kunnen nemen. Maar wat als ze dat wel kunnen?
De technologische revolutie raast door en computers worden steeds slimmer en goedkoper. Veel banen staan onder druk. In de toekomst zal die druk alleen maar toenemen. Volgens Martin Ford is het belangrijk dat we zo snel mogelijk onder ogen zien dat steeds meer banen zullen verdwijnen door technologie. Hij betoogt dat we nu actie moeten ondernemen.
De opmars van robots is verplichte kost voor iedereen die wil weten wat de invloed zal zijn van technologie in de toekomst, niet alleen op individuele carrières, maar ook op de gehele maatschappij.

Korte beschrijving
What are the jobs of the future? How many will there be? And who will have them? We might imagine—and hope—that today's industrial revolution will unfold like the last: even as some jobs are eliminated, more will be created to deal with the new innovations of a new era. In Rise of the Robots, Silicon Valley entrepreneur Martin Ford argues that this is absolutely not the case. As technology continues to accelerate and machines begin taking care of themselves, fewer people will be necessary. Artificial intelligence is already well on its way to making "good jobs" obsolete: many paralegals, journalists, office workers, and even computer programmers are poised to be replaced by robots and smart software. As progress continues, blue and white collar jobs alike will evaporate, squeezing working- and middle-class families ever further. At the same time, households are under assault from exploding costs, especially from the two major industries—education and health care—that, so far, have not been transformed by information technology. The result could well be massive unemployment and inequality as well as the implosion of the consumer economy itself.

In Rise of the Robots, Ford details what machine intelligence and robotics can accomplish, and implores employers, scholars, and policy makers alike to face the implications. The past solutions to technological disruption, especially more training and education, aren't going to work, and we must decide, now, whether the future will see broad-based prosperity or catastrophic levels of inequality and economic insecurity. Rise of the Robots is essential reading for anyone who wants to understand what accelerating technology means for their own economic prospects—not to mention those of their children—as well as for society as a whole.

Fragment 10. Naar een nieuw economisch paradigma
Het argument voor een gegarandeerd basisinkomen
Als we het idee aanvaarden dat meer investeren in onderwijs en opleiding onze problemen niet gaat oplossen, en dat het op een of andere manier een halt toeroepen aan de toenemende automatisering onrealistisch is, zien we ons uiteindelijk gedwongen om verder te kijken dan de conventionele beleidsmaatregelen. Ik ben van mening dat de meest effectieve oplossing waarschijnlijk een vorm van een gegarandeerd basisinkomen is.
  Een basisinkomen of een gegarandeerd minimuminkomen is zeker geen nieuw idee. In de context van het hedendaagse Amerikaanse politieke landschap zal een inkomensgarantie waarschijnlijk worden weggezet als 'socialisme' en een gigantische uitbreiding van de verzorgingsstaat. De historische oorsprong van het idee wijst echter op iets heel anders. Hoewel het basisinkomen steun heeft gekregen van economen en intellectuelen aan weerszijden van het politieke spectrum, is het vooral krachtig bepleit door conservatieven en liberalen. Friedrich Hayek, die een icoon is geworden voor hedendaagse conservatieven, was een groot voorstander van het idee. In zijn  driedelige werk Law, legislation and Liberty dat tussen 1973 en 1979 uitkwam, suggereerde Hayek een basisinkomen als een legitieme beleidsmaatregel bedoeld als een verzekering tegen tegenslag, en stelde dat de behoefte aan een dergelijk vangnet het directe gevolg is van de overgang naar een open, mobiele maatschappij waar veel mensen niet langer kunnen rekenen op de traditionele ondersteunende systemen:

Er is echter nog een klasse veelvoorkomende risico's ten aanzien waarvan de noodzaak van overheidsingrijpen tot voor kort niet algemeen aanvaard werd ... Het probleem hier is voornamelijk het lot van degenen die om verschillende redenen niet in de markteconomie in hun levensonderhoud kunnen voorzien ... dat wil zeggen, alle mensen die te lijden hebben onder tegenslagen die iedereen kunnen overkomen en waartegen de meeste mensen zich onvoldoende kunnen beschermen, maar een maatschappij die ene zekere mate van welvaart heeft bereikt, kan daarin voor iedereen voorzien.
De zekerheid van een bepaald minimuminkomen voor iedereen, of een soort ondergrens waar niemand onder hoeft te leven, zelfs als hij niet in zijn eigen onderhoud kan voorzien, lijkt niet alleen een volstrekt legitieme bescherming tegen ene risico dat wij allemaal lopen, maar een noodzakelijk onderdeel van de Great Society waarin het individu niet langer specifiek kan rekenen op de leden van de kleine groep waarin hij werd geboren.

Die woorden zullen waarschijnlijk een hele verrassing zijn voor de conservatieven die de momenteel zo modieuze, extreemrechtse karikatuur van Hayek aanhangen. Natuurlijk bedoelt Hayek met de Great Society iets heel anders dan wat Lyndon Johnson voor ogen stond toen hij dezelfde benaming gebruikte. In plaats van een zich steeds verder uitbreidende verzorgingsstaat, zag Hayek een maatschappij gebaseerd op individuele vrijheid, marktprincipes, de rechtsstaat en beperkte overheidsinmenging. Toch lijkt zowel zijn verwijzing naar die Great Society, als zijn erkenning dat 'een maatschappij die een zekere mate van welvaart heeft verworven, het zich kan veroorloven die een zekere mate van welvaart heeft verworven, het zich kan veroorloven om voor iedereen te zorgen' volledig in strijd te zijn met het extremere conservatieve gedachtegoed, waar eerder de woorden van Margaret Thatcher in doorklinken, de 'maatschappij bestaat niet'. (p. 269-270)

Youtube: Martin Ford on the rise of robots (RSA) (17:52) (8.888 views op 29-8-2016)



Lees vooral ook van Erik Brynjolfsson & Andrew McAfee: Het tweede machinetijdperk : hoe de digitale revolutie ons leven zal veranderen (2014)

En het rapport De robot de baas : de toekomst van werk in het tweede machinetijdperk (december 2015) (WRR) (pdf)


Terug naar Overzicht alle titels